Budowlane grunty

Budowlane grunty

Budowlane grunty to wszelkie utwory geologiczne znajdujące się w zasięgu wpływu obciążeń wznoszonych budowli lub używane do wykonywania budowli ziemnych (np. zapór).

W zależności od właściwości fizycznych i charakterystyk technicznych budowlane grunty dzieli się na grupy i klasy. W odniesieniu do każdej z nich obowiązuje określona przez normy budowlane wartość dopuszczalnego nacisku przenoszonego przez fundament budowli. Znaczny wpływ na charakterystykę techniczną g.b. ma poziom wód gruntowych i jego wahania w ciągu roku.

Do gruntów budowlanych należą: skały (utwory geologiczne powstałe w okresie formowania się skorupy ziemskiej, charakteryzujące się małą zazwyczaj porowatością, dużą wytrzymałością i małą odkształcalnością), naturalne grunty mineralne (zawierające mniej niż 2% części organicznych), naturalne grunty organiczne (ziemie roślinne, zawierające więcej niż 2% części organicznych) oraz grunty nasypowe (pochodzące z wykopów lub wyrobisk).

Budowlane grunty, z wyjątkiem skał, mają budowę ziarnistą, składają się z cząstek powstałych ze skał pierwotnych przez ich wietrzenie i rozdrobnienie. Uziarnienie gruntów budowlanych określa się wg zawartości procentowej poszczególnych frakcji części mineralnych (frakcja iłowa ma ziarna o średnicy mniejszej niż 0,002 mm, pyłowa — 0,002…0,05, piaskowa — 0,05…2, żwirowa — 2…25, kamienista — o średnicy większej niż 25 mm).

Budowlane grunty mineralne dzielą się na niespoiste (sypkie) — zawierające wagowo mniej niż 2% frakcji iłowej i mniej niż 30% frakcji pyłowej (żwiry, pospółki, piaski) i spoiste — zawierające więcej niż 2% frakcji iłowej (piaski gliniaste, gliny, iły). Spoistość jest tym większa, im większa jest zawartość frakcji iłowej w gruntach budowlanych.

Stan gruntów budowlanych niespoistych charakteryzuje stopień ich zagęszczenia, gruntów budowlanych spoistych — stopień plastyczności. Budowlane grunty, które pod wpływem mrozu zwiększają swoją objętość o więcej niż 9% objętości wody zawartej w porach gruntu — to grunty wysadzinowe (taką podatność na działanie mrozu wykazują głównie grunty spoiste). Wielkość wysadzin zależy od rodzaju gruntu, jego zawilgocenia, poziomu wody gruntowej i głębokości przemarzania. Zwiększenie się objętości gruntów budowlanych może powodować podnoszenie się płytko posadowionych fundamentów i nawierzchni drogowych. Budowlane grunty niespoiste są zazwyczaj niewysadzinowe. Wyróżnia się także budowlane grunty małowy -sadzinowe (niepewne, wątpliwe) — najczęściej żwiry i piaski wymieszane z gliną.

O przydatności gruntu do celów budowlanych decydują: zdolność gruntu do przenoszenia obciążeń budowli (wytrzymałość na ściskanie, wytrzymałość na ścinanie) i związana z tym odporność na osiadanie oraz łatwość wykonania robót ziemnych (łatwość odspajania, zdolność utrzymywania się, bez dodatkowych zabezpieczeń, ścian wykopów i nasypów, ciężar objętościowy gruntu).