Przebieg procesu wytrawiania fotochemicznego

wytrawianie fotochemiczneRównomierne nanoszenie emulsji można osiągnąć, wylewając ją z niewielkiej wysokości na poziomo umieszczoną płytę metalową. Doskonale pomaga wprawienie płyty w ruch obrotowy; prędkość obrotowa nie powinna być większa niż 160 obr/min. Odpowiedni rysunek o wymiarach płyty metalowej wykonać na kalce kreślarskiej lub na przezroczystej folii. Miejsca, które mają być wytrawione,należy starannie zaczernić, miejsca, które mają być wypukłe -pozostawić przezroczyste. Przez tak wykonaną kliszę naświetlać pokrytą emulsją płytę z takiej odległości, aby cała powierzchnia płyty była równomiernie oświetlona. Czas naświetlania należy dobrać metodą prób, gdyż zależy on zarówno od rodzaju emulsji, jak i od źródła światła. Orientacyjnie można przyjąć, że naświetlanie lampą, dającą światło zbliżone do dziennego, trwa 10…15 min, żarówką halogenową – 5…7 min, a lampą kwarcową – 2…3 min.

Po naświetleniu usuwa się nie utwardzoną emulsję przez 15…20-minutowe kąpanie w wodzie przy ciągłym poruszaniu płyty. Emulsję szelakową rozpuszcza się w 0,1 -procentowym roztworze fioletu metylowego w alkoholu etylowym (można użyć po prostu denaturatu, który jest zwykle barwiony właśnie fioletem metylowym).

Jeżeli do wytrawiania używa się roztworu rozcieńczonych kwasów lub, jak w przypadku trawienia miedzi, roztworów chlorku żelazowego – nie trzeba dodatkowo zabezpieczać nie zmytej warstwy emulsji. Lepsze wyniki daje jednak pokrycie wypukłości lakierem asfaltowym za pomocą wałka gumowego. Trawienie przeprowadza się po wyschnięciu lakieru. Emulsję szelakową można utrwalić w kąpieli złożonej z 20 g kalafonii, 10 cm3 wody amoniakalnej, 4 g fioletu metylowego i 300 cm3 denaturatu. Po 3 min wyjąć z kąpieli, wypłukać wodą i suszyć przez 30 min w temperaturze pokojowej i 30 min w temp. 80°C.

Po wytrawieniu i wypłukaniu płyty, usuwa się pozostałą emulsję przez rozmoczenie jej w kilkuprocentowym roztworze wodorotlenku sodowego. Jeżeli metalem jest aluminium lub jego stop, należy emulsję usunąć, przez kilkugodzinne moczenie jej w 10-procen-towym roztworze węglanu sodowego albo we wrzącej wodzie.

Miejsca nie wytrawione można trwale zabarwić, nanosząc wałkiem gumowym jakikolwiek lakier. Można również zabarwić wytrawione wgłębienia, nie troszcząc się zbytnio o ostrość konturów, a nadmiar lakieru zetrzeć papierem ściernym, położonym na płaskiej, twardej podkładce, np. płytce szklanej.

Opisanej metodzie poświęcono dużo uwagi, gdyż daje się ona zastosować w bardzo licznych wariantach. Po pokryciu farbą drukarską wypukłości żelatynowych lub wytrawionych można zastosować płytę jako kliszę drukarską. Można również wytrawiać rysunki na tworzywach sztucznych, stosując do trawienia odpowiednie rozpuszczalniki. Metoda ta pozwala również wykonać tzw. fotografie wypalane, spotykane często na nagrobkach. Na podobnych zasadach opiera się również malowanie wzorów na tkaninach metodą druku sitowego.