Inne materiały wybuchowe

Chloranowe (chloratyty i nadchloratyty). Są to chlorany potasu, sodu, lub amonu. Stosuje się je podobnie jak materiały amono-saletrzane. Nie nadają się do użycia w głębokich otworach strzelniczych, są poza tym mniej bezpieczne od materiałów amono-saletrzanych. Jako mało bezpieczne były zabronione do przewozu kolejami. Pisząc o materiałach wybuchowych opartych na nitroglicerynie nie można nie wspomnieć pokrótce o samej nitroglicerynie. Nitrogliceryna jest potrójnym estrem gliceryny i kwasu azotowego. Otrzymuje się ją przez działanie mieszaniny stężonych kwasów azotowego i siarkowego na glicerynę. Głównym składnikiem nitrogliceryny jest trójazotan gliceryny — C3H5(0.N02)3. Jest to ciecz bezbarwna lub żółtawa, oleista, o słodkawym smaku, nierozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w eterze. Jest trucizną. Ogrzana do temperatury powoduje210°C wybuch. Wybuch występuje również od uderzenia i zapalenia. W temperaturze minus 20°C krzepnie, przyjmując postać igieł. Nitroglicerynę w stanie czystym stosuje się jako komponent z substancjami chłonnymi nieczynnymi lub czynnymi (wybuchowymi) do produkcji np. dynamitów. Żelatyna wybuchowa, czyli skalny materiał wybuchowy, składa się z trójnitrogliceryny i bawełny kolodionowej. Jest materiałem plastycznym podobnym do gumy. Oprócz żelatyny wybuchowej wyrabiana jest jeszcze żelatyna amonowa — najsilniej miażdżący środek wybuchowy. Żelatyna wybuchowa jest materiałem jasnożółtym, o c. wł. 1,5 i następujących innych własnościach: temperatura wybuchu — 4300°C, objętość gazów z 1 kg 710 1, ciepło wybuchu 1540 cal/kg, siła rozsadzająca (ciśnienie właśc. gazów) 12200 kg/cm2. szybkość fali wybuchowej 7800 m/sek. Żelatyna wybuchowa stosowana jest do celów przemysłowych (do produkcji innych materiałów wybuchowych). Melinit (kwas pikrynowy lub trój nitrofenol) otrzymywany jest z fenolu i mieszaniny stężonych kwasów azotowego i siarkowego; Ma barwę żółtą, konsystencję stałą, c. wł. 1,7; rozpuszcza się w rozcieńczalnikach organicznych, słabiej Natomiast w wodzie, jest mało wrażliwy na uderzenia, skrobanie i ogrzewanie. Ma dużą siłę wybuchową. Ekrazyt (mieszanina kwasu pikrynowego z nitroftalenem) jest materiałem wybuchowym trującym. Trotyl jest trójnitrotoluenem. Naboje trotylowe (przygotowane w łuskach papierowych fabrycznie) mają formę cylindryczną o długości 20 cm i średnicach 60, 90 i 120 mm i zaopatrzone są w przyrząd do zapalania elektrycznego. Trotyl jest materiałem silnie wybuchowym i nadaje się do robót wykonywanych pod wodą. Ładunki trotylowe stosuje się przy robotach głębinowych wiertniczych. Pyroksylina (nitroceluloza), czyli bawełna strzelnicza. Jest to azotan błonnika o własnościach wybuchowych, otrzymywany przez działanie na błonnik kwasem siarkowym. Ma konsystencję stałą, c. wł. 1,3, rozpuszcza się w wodzie. Zawartość wilgoci do 12% czyni pyroksylinę niewrażliwą na uderzenia. Suchy produkt jest wrażliwszy na uderzenia, wybucha. Płynne powietrze (oksylikwit). Jest to substancja palna, nasycona tlenem skroplonym. Płynne powietrze ma około minus 200°C. Jest niebezpieczne w zetknięciu z przedmiotami zapalonymi lub rozżarzonymi (węgiel, papieros, czerwone żelazo itp.), powoduje bowiem wielki płomień i zagraża otoczeniu. Substancjami palnymi dla płynnego powietrza są sadze, węgiel drzewny i mączki drzewne względnie korkowe. Naboje sporządzone z tych substancji, opakowane następnie w otuliny z nieklejonego papieru lub tkaniny, zanurza się w płynnym powietrzu. Nabój powinien być odstrzelony w ciągu 5 do 15 m. po zanurzeniu, zależnie od zanurzanego materiału. Materiały zanurzone w płynnym powietrzu są czułe na uderzenia i tarcie. Magazynowanie Do składowania materiałów wybuchowych i pomocniczych przeznacza się specjalne pomieszczenia, które muszą odpowiadać wymaganiom przepisów. Składy na materiały wybuchowe muszą posiadać silne fundamenty i masywne ściany, natomiast dach powinien być lekkiej konstrukcji, zabezpieczającej jednakże przed włamaniem. Praktycznie do przechowywania stosuje się schrony, budowane według przepisów Urzędu Górniczego. Schron tego rodzaju buduje się z dala od osiedla ludzkiego (500—600 metrów), z murowanych ścian, obsypanych wokół warstwą ziemi grubości 1,5 m. Dach magazynu buduje się z lekkiego betonu. Magazyn posiada przedsionek z odpowiednim oddzielnym pomieszczeniem na spłonki i lonty. Spłonki przechowuje się tu w specjalnej skrytce, wmontowanej w ścianie przedsionka magazynu. Magazyn i skrytka zaopatrzone są w podwójne drzwi żelazne z, zamkami o kluczach z metalu nieżelaznego. Oprócz powyższej, stosuje się inną odmianę magazynu, a mianowicie: magazyn murowany o grubości ścian 65—70 cm, podzielony wewnątrz na kabiny. Taki magazyn może pomieścić około 1000 kg materiałów wybuchowych. Posiada on lekki dach i przedsionek o podwójnych drzwiach żelaznych, opatrzonych zamkami. Spłonki i lonty przechowuje się tu w oddzielnych pomieszczeniach oddalonych od głównego magazynu materiałów wybuchowych. wożeniu, używania ognia, palenia tytoniu lub posiadania przez przewożących zapałek czy zapalniczek. Ładowanie na pojazdy odbywa się na miękkie podkładki i pod kierunkiem osoby, której powierzono kierowanie transportem. Takim kierownikiem może być strzałowy lub magazynier materiałów wybuchowych. Przy ładowaniu i transporcie nie jest dopuszczalne narażanie skrzynek na upadki, potrącanie i obijanie. Konwojent transportu posiada specjalne zezwolenie, które upoważnia go do kierowania i kontroli transportu. Jest on odpowiedzialny za całość i prawidłowość przewozu. Kierownik transportu musi być obeznany z obowiązującymi zasadami i przepisami dotyczącymi przewożenia materiałów wybuchowych.