Szelaki zastępcze

img23Szelaki zastępcze (syntetyczne). Synonim: adhezole. Są to produkty kondensacji lub polimeryzacji substancji organicznych o charakterze żywicznym, rozpuszczalne w alkoholu. Mogą być czysto syntetyczne lub też bazowane na naturalnych, z dodatkiem innych żywic naturalnych (kopal, sandarak), kalafonii i terpentyny. Przemysł krajowy produkuje kilka gatunków szelaków syntetycznych: a) nowolaki, b) adhezol, c) żywice szelakowe produkowane przez spółdzielczość, d) inne. Sprawdzianem jakości szelaków zastępczych jest ich przydatność do politurowania drewna i przygotowywania lakierów oraz zdolność izolacyjna w elektrotechnice. Powierzchnia drewna powleczona politurą na szelaku naturalnym jest równomierna, gładka, bez smug, zmętnień i plam. Politura na szelaku naturalnym ma silny połysk, dużą trwałość i odporność na działanie środków chemicznych z wyjątkiem roztworow alkoholowych i alkalicznych. Szelak naturalny jest łatwo rozpuszczalny w spirytusie 95%. Szelaki zastępcze winny posiadać wyżej opisane własności szelaku naturalnego, a w szczególności wykazywać tę samą przydatność do politurowania drewna i przygotowywania lakierów. Przy właściwym stosowaniu dobrych szelaków zastępczych można otrzymać politury o silnym połysku, dużej gładkości, natomiast mniej twarde i mniej elastyczne od naturalnych. Szelaki syntetyczne do przygotowywania politur winny być możliwie całkowicie rozpuszczalne w spirytusie i dawać szybko wysychającą powłokę politurową bez zapachu, twardą, elastyczną, nie żółkniejącą pod wpływem światła. Nowolaki są to żywice fenolowo-formalinowe, krezolowo-formaldehydowe. Są one nierozpuszczalne w wodzie, a rozpuszczalne w spirytusie. Nowolaki używane są w zastępstwie szelaku naturalnego do izolacji silników elektrycznych i do wyrobu politur. Przemysł produkuje następujące nowolaki: żywicę fenolową FZ, żywicę krezolowa KZ, żywice fenolowo-krezolową FK, nowolak R.