TWORZYWA SZTUCZNE ORGANICZNE. Mianem tworzyw przyjęto określać materiały, które dzięki określonym własnościom fizyko-chemicznym (np. wytrzymałości, odporności chemicznej lub elektrycznej, odpowiedniemu ciężarowi właściwemu, łatwości obróbki mechanicznej, plastyczności itp.), mogą być po uprzednim przygotowaniu (obróbce) zastosowane jako surowiec do celów produkcyjnych. Tworzywa dzielą się na: 1) naturalne nieorganiczne, np. kamienie różnych rodzajów, 2) naturalne organiczne, np. drewno, włókno naturalne, skóra, 3) półsyntetyczne zmodyfikowane, z surowca naturalnego, np. guma z kauczuku naturalnego, ebonit, galalit z kazeiny, gutaperka, balata. 4) sztuczne (syntetyczne) nieorganiczne, np. szkło, ceramika, 5) sztuczne (syntetyczne) organiczne, np. masy plastyczne: bakelit, trolit, celuloid, żywice syntetyczne, igelity itp. Opisywane niżej tworzywa należą do grupy tworzyw sztucznych organicznych. Jedynie mikanit i mikafolia mogą być zaliczone do grupy tworzyw półsyntetycznych zmodyfikowanych. Z tworzyw sztucznych organicznych szczególną uwagę poświęcono masom plastycznym organicznym, które coraz częściej i szarzej znajdują zastosowanie do robót budowlano-montażowych. Masy plastyczne organiczne, zwane też plastykami, są to produkty przerobu surowców chemicznych pochodzenia organicznego, często z dodatkiem innych składników, i wypełniaczy. Należy rozróżniać trzy rodzaje mas plastycznych organicznych: 1) produkty kondensacji, np. kondensacji fenolu z formaliną, do których należą bakelity z grupy fenoplastów i albertole z grupy szelaków zastępczych, 2) pochodne celulozy, będące produktami przerobu celulozy np. na acetylocelulozę (celuloid, trolit i podobne), 3) produkty polimeryzacji styrenu i chlorku winylu (np. igelity, winidury). Masy te nadają się do formowania czyli kształtowania przy zastosowaniu odpowiedniej temperatury i ciśnienia (prasowania), tworząc gotowe do użycia, twarde wyroby, o dowolnych kształtach odpowiednio do form. Zależnie od zachowania się przy formowaniu rozróżnia się masy: a) termoplastyczne, b) termostatyczne. Istotną własnością mas termoplastycznych jest to, że nagrzane do określonej temperatury miękną, twardniejąc znowu po stopniowym ochłodzeniu. Proces kolejnego mięknienia i twardnienia (kształtowania) może być w stosunku do mas termoplastycznych wielokrotnie powtarzany, jest więc odwracalny. Istotną natomiast własnością mas termostatycznych jest to, że nagrzane do określonej temperatury (120— 170°C) i sformowane pod odpowiednim ciśnieniem i przy współdziałaniu katalizatorów nie mogą być ponownie uplastycznione. Ich nąstępne nagrzanie (np. do temperatury 300°C) powoduje zwęglenie masy. Proces formowania jest tu nieodwracalny. Do mas termostatycznych należą w pierwszym rzędzie bakelity z grupy fenoplastów, stosowane w budownictwie najszerzej; są one (obok innych zalet) najbardziej odporne na podwyższone temperatury. Pozostałe rodzaje mas plastycznych należą przeważnie do grupy termoplastycznych. Do tej grupy należą również płytki „Gollvetten”. Zależnie od zawartości podstawowych składników należy rozróżniać następujące grupy tworzyw sztucznych organicznych (łącznie z masami plastycznymi): 1) fenoplasty, do których należą bakelity we wszelkich odmianach, 2) aminoplasty, do których należą m. in. kleje mocznikowe, 3) pochodne celulozy, z których najważniejsze są celuloid i trolit, 4) polichlorek winylu i wyroby z niego (igelit, winidur), 5) szelaki syntetyczne (zastępcze), 6) kauczuk syntetyczny, 7) wyroby mikowe. Zależnie od zastosowania można podzielić tworzywa sztuczne organiczne na: 1) konstrukcyjne, stanowiące materiał podstawowy do wyrobu różnych przedmiotów (np. mieszanki bakelitowe, mocznikowe, winidury), 2) powierzchniowe (powłokowe), stosowane do pokrycia powłoką powierzchni tworzywa naturalnego (np. szelaki syntetyczne, żywice lakiernicze), ’ , 3) wiążące (np. kleje, kity, lepiszcza) (wspólną cechą tworzyw sztucznych organicznych ad 2) i 3) jest własność przylegania czyli adhezyjność), 4) impregnacyjne, czyli nasiąkliwe, służące do nasycania przedmiotu w celu nadania mu większej wytrzymałości, innych własności fizykochemicznych, ognioodporności, wodoodporności itp. Masy plastyczne należące do grupy tworzyw sztucznych organicznych wyróżniają się estetycznym wyglądem i mają właściwości dekoracyjne. Są odporne na działania prądu i chemikalii, mogą być w wielu przypadkach stosowane jako izolacja elektryczna, jako materiały zastępujące metale półszlachetne (kolorowe), zwłaszcza jako okucia do drzwi i okien (uchwyty, klamki, gałki) , do okładzin ściennych i wykładzin posadzkowych, wreszcie do montowania części aparatury w przemyśle chemicznym. Masy te mają duże możliwości rozwojowe i produkcja ich stale wzrasta.