Witold Pruszkowski i jego Anhelli

Witold Pruszkowski i jego Anhelli.

Witold Pruszkowski to polski malarz, tworzący w drugiej połowie XIX wieku. Jego wrażliwość artystyczna sytuowała go na równi z artystami tworzącymi na gruncie polskiego romantyzmu. Taki wniosek można wysnuć choćby na podstawie tego, że bogatym źródłem inspiracji dla tego artysty były przede wszystkim utwory literackie tej ważnej dla Polski epoki kulturalnej oraz tematy przez nią podejmowane. Wiele miejsca w jego twórczości zajęły bowiem sceny rodzajowe, odmalowujące specyfikę życia prostych ludzi, a także wizje przepojone fantastyką i tchnące nastrojem melancholii lub tajemnicy. Szczególne miejsce w tym dorobku zajmowały swoiste ilustracje do dzieł Słowackiego, zwłaszcza poematu Anhelli. Opowieść o sybirskim zesłańcu, stylizowana na tekst biblijny, okazała się pretekstem do stworzenia przejmujących obrazów. Choć wizje kreślone przez Pruszkowskiego dotykają tematów trudnych, bo związanych z romantyczną, narodową martyrologią, jednak jakby wbrew wszystkiemu są wizjami utrzymanymi w pastelowych kolorach. Śmierć Ellenai to obraz zdominowany przez odcienie różu, Eloe przedstawia pejzaż cmentarny, ale pełen bieli – oba zdają się świecić, pobłyskiwać światłem wyobrażonym na płótnach. Postaci Anhellego, wyobrażone przez artystę, są zdecydowanie ciemniejsze, jednak kompozycje te rozświetla pejzaż syberyjski, urzekający ironicznie bajecznymi barwami.

Śmierć Ellenai i Eloe należą do zbiorów zgromadzonych we wrocławskim oddziale Muzeum Narodowego, Anhelli znajduje się w Warszawie, zaś Śmierć Anhellego jest własnością prywatną.