Terpentyna

img27Terpentyna. Synonim: olejek terpentynowy. Jest to ciekły składnik żywicy drzew iglastych, otrzymywanej przez nacięcie pni z drzew iglastych, przeważnie sosnowych. Terpentyna składa się ze złożonych związków organicznych: terpenów. Terpentyna (po destylacji) jest cieczą bezbarwną lub barwy lekko słomkowej o przyjemnej balsamicznej woni. Zabarwienie terpentyny nie powinno być ciemniejsze od barwy wodnego roztworu dwuchromianu (bichromatu) potasowego— o stosunku 0,018 g na 1 l wody. Zależnie od gatunku terpentyna może posiadać mniejszy lub większy c. wł. i niższą lub wyższą temperaturę wrzenia oraz wykazywać różnice przy bliższym badaniu chemicznym. Zastosowanie terpentyny związane jest z jej gatunkiem. Zależnie od gatunku żywicy, jej jakości i jakości aparatury destylacyjnej otrzymuje się w procesie destylacyjnym 10—25%, terpentyny, 50—70% kalafonii oraz 20—30% odpadków. Przemysł krajowy produkuje następujące gatunki terpentyny: a) terpentynę balsamiczną, terpentynę żywiczną, olejek terpentynowy balsamiczny, b) terpentynę ekstrakcyjną drzewną (olejek terpentynowy drzewny), c) terpentynę drzewną smarową, tzw. piecówkę S1, S2, S3 (terpentyna rozkładowa, smolej), d) terpentynę rektyfikowaną techniczną, gatunek A, B i C. Poszczególne gatunki różnią się barwą, zapachem, własnościami fizycznymi i składem chemicznym. Podstawowymi wskaźnikami jakości terpentyny są liczby: bromowa i kwasowa. Im większa jest liczba bromowa i niższa liczba kwasowa, ,tym lepsza jest terpentyna. Terpentyna nie może zawierać osadu, zawiesin i kropel wody, musi być klarowna i przezroczysta. Nadaje się jako dobry rozpuszczalnik i rozcieńczalnik a) do farb olejnych na spoiwie pokostowymi, b) do lakierów spirytusowych szybko schnących, c) do lakierów olejnych, d) do oczyszczania z rdzy powierzchni materiałów żelaznych, e) do przygotowywania miniowej farby olejnej do gruntowania konstrukcji (około 3% w stosunku do wagi farby), f) do przygotowywania farby olejnej do malowania właściwego (około 6«/«), g) do przygotowywania farby olejnej do gruntowania drewna (stolarki) (około 10°/o,). Stosowanie terpentyny: a) farby, lakiery, emalie,, sporządzane na olejach zagęszczonych (pólipokostach) należy rozcieńczać nie terpentyną, lecz benzyną lakową lub rozcieńczalnikiem „18″, b) do malowania sposobem natryskowym należy stosować jako rozpuszczalnik benzynę lakową, c) należy rozcieńczać barwiny terpentyną przy malowaniu tylko przy ostatnim pokryciu, w ilości nie przekraczającej 5% wagowo; w tym wypadku należy stosować zamiast terpentyny balsamicznej (żywicznej) terpentynę ekstrakcyjną drzewną, Otrzymaną drogą ekstrakcji karpiny lub suchej destylacji pni sosny, o ile jest ona należycie oczyszczona i nie wykazuje odczynu kwaśnego, d) przy gruntowaniu żelaza należy używać do rozcieńczania farb miniowych nie terpentyny, lecz rozcieńczalnika „18″, c) użycie terpentyny należy ograniczyć do wyrobu kitów malarskich i mas zacierowych; na 100 jednostek materiałów użytych do wyrobu kitów lakierowych dopuszczalna ilość terpentyny wynosi od | do 3, dla mas zacierowych — od 25 do 30 jednostek, f) po usunięciu rdzy z przedmiotów metalowych należy je przed zagruntowaniem wycierać, szmatą zmoczoną w benzynie lakowej, nie w terpentynie.